Miskraam

Zwanger worden betekent helaas niet altijd zwanger blijven en een kindje krijgen. Wat doe je als het niet goed gaat met je jonge zwangerschap? We helpen je graag door je de juiste informatie te geven. Lees hier meer over het herkennen van en omgaan met een miskraam.

Wat te doen bij een miskraam: misschien vermoed je dat je een miskraam krijgt, of je hebt op de echo gezien dat er iets niet helemaal goed gaat. Neem contact met ons op, zodat we je kunnen ondersteunen.

Contact met de verloskundige Aanmelden bij Zuiver

Wat is een miskraam?

Een miskraam is het verlies van een niet-intacte, jonge zwangerschap.

Oorzaken van een miskraam

De oorzaak van een vroege miskraam is in het overgrote deel van de gevallen een aanlegstoornis. Door een chromosoomafwijking die tijdens of zelfs voor de bevruchting is ontstaan, wordt het vruchtje afgestoten door het lichaam. Meestal is deze afwijking niet erfelijk. Een klein deel van miskramen komt tot stand door een andere oorzaak, zoals een vleesboom, infectie, innesteling die niet goed verloopt of afwijkende baarmoedervorm.

Ben je bang dat je iets gedaan hebt dat de miskraam heeft opgewekt? Een miskraam zelf veroorzaken (bijvoorbeeld door sporten, seks, motorrijden of vallen) kan niet. Heb je herhaalde miskramen, dan kun je verder laten onderzoeken wat hier de onderliggende oorzaak van is. Bespreek dit gerust met ons, wij kunnen je desgewenst verwijzen.

Hoe herken je een miskraam?

Een miskraam herkennen kan aan de hand van een aantal signalen. Vaginaal bloedverlies is het eerste duidelijke teken, gevolgd door buikpijn. Vaak zijn deze kenmerken heftig, hoewel het kan voorkomen dat ze gering zijn. Ook kunnen de symptomen van je zwangerschap verminderen of je hebt simpelweg het gevoel dat er iets mis is. Kort op een rij gezet:

Kenmerken miskraam

• Vaginaal bloedverlies (de kleur en hoeveel bloedverlies verschilt)
• Buikpijn (meestal intenser hoe langer de zwangerschap)
• Afname zwangerschapssymptomen (gevoeligheid borsten, misselijkheid)
• Het gevoel dat er iets mis is

Heb ik een miskraam gehad? Met een echo kunnen we checken of de zwangerschap nog intact is. Als het hartje klopt is de kans op een miskraam klein, maar niet uitgesloten. Een echo is mogelijk vanaf ongeveer 7 weken. Een vroege echo (voor 9 weken) wordt meestal vaginaal gemaakt. Als er sprake blijkt van een miskraam bespreken we met je wat de behandelopties zijn. Verderop gaan we hier wat uitgebreider op in.

Hoe verloopt een miskraam?

In het verloop van een miskraam kan veel verschil zitten per persoon en per zwangerschap. Meestal zien we echter een verloop zoals hieronder beschreven:

Eerste dag(en): in eerste instantie verlies je maar een klein beetje bloed. Dit neemt toe tot ongeveer de hoeveelheid van een of twee menstruaties. De kleur is meestal helderrood en er kunnen (grote) stolsels tussen zitten.
Doorzetten: bij het doorzetten van de miskraam krijg je buikpijn, die in intensiteit kan variëren van menstruatiekramp tot weeënpijn en in duur van minuten tot uren. De duur en intensiteit kan ook heel erg wisselen. Via deze buikpijn maakt je lichaam de baarmoeder schoon. Dit duurt totdat al het zwangerschapsweefsel is verdwenen.
Nasleep: je zult nog een aantal dagen klachten hebben. Deze ebben langzaam weg: de buikpijn wordt een zeurderig gevoel en verdwijnt daarna. Het bloedverlies wordt geleidelijk minder (de dag na de miskraam is het al ongeveer net zoveel als wanneer je ongesteld bent) en donkerder. Het kan zijn dat je een curettage nodig hebt omdat het vruchtje onvolledig wordt afgesloten (zie verderop).

Neem tijdens de miskraam contact op met de verloskundige als je:

• Langer dan 3 uur veel bloed verliest (kortdurend heftig bloedverlies is normaal, zeker wanneer het vruchtje het lichaam verlaat)
• Binnen een uur twee grote maandverbanden volledig doordrenkt
• Veel grote stolsels verliest
• Duizelig bent, (bijna) flauwvalt of sterretjes ziet
• Een temperatuur van 38°C of hoger hebt
• Je onzeker voelt, vragen hebt of wilt napraten

Wat te doen bij een miskraam

Afwachten

Om te horen dat het mis is met de zwangerschap, heeft meestal veel impact. Daarom adviseren we om eerst een week af te wachten, zodat er ruimte is om afscheid te nemen van de zwangerschap en om je lichaam de kans te geven een miskraam te krijgen. Dit kan medisch gezien geen kwaad en heeft geen gevolgen voor een nieuwe zwangerschap. Bovendien kun je een miskraam die op natuurlijke wijze is verlopen vaak beter verwerken.

Een spontaan einde van de miskraam kan binnen twee weken gebeuren of een paar weken duren. Mocht dit niet gebeuren in deze periode of mocht je afwachten niet prettig vinden, dan kunnen we je verwijzen naar de gynaecoloog. Deze zal opnieuw een echo maken en met jullie bespreken wat de mogelijkheden zijn om een miskraam op gang te brengen.

Medicatie

Misoprostol is een medicijn dat een miskraam kan opwekken. Dit zijn tabletten die je zelf vaginaal in kunt brengen, waarna het meestal 1 à 2 dagen duurt voordat de medicatie aanslaat. Komt de miskraam niet op gang, dan kan de gynaecoloog een tweede dosering voorschrijven.

Een voordeel van misoprostol is dat de miskraam op redelijk natuurlijke wijze verloopt, zoals wanneer de miskraam spontaan op gang komt. Nadelen zijn dat het wat meer pijn kan veroorzaken (je mag wel paracetamol nemen) en dat er soms alsnog curettage nodig is om al het weefsel uit de baarmoeder te verwijderen.

Curettage

Een curettage is een medische ingreep in het ziekenhuis, waarbij de gynaecoloog het zwangerschapsweefsel uit de baarmoeder verwijdert. Dit gebeurt door een zuigcurettage (slangetje) of curette (schrapertje) via de vagina en de baarmoedermond in te brengen. Je wordt daarbij lokaal verdoofd of onder narcose gebracht.

Het fijne aan een curettage is dat je de ingreep in kunt plannen. Dat geeft minder onzekerheid dan afwachten. Wel kunnen er complicaties optreden, zoals het zeldzame syndroom van Asherman: verklevingen aan de binnenzijde van de baarmoeder die de vruchtbaarheid kunnen beïnvloeden en later een extra operatie behoeven. Als de zuigcurettage of curette door de baarmoederwand heengaat, kun je een extra nacht in het ziekenhuis moeten blijven en antibiotica voorgeschreven krijgen. Tenslotte kan er bij incomplete curettage een restant van het zwangerschapsweefsel achterblijven, wat later spontaan naar buiten komt of alsnog operatief verwijderd moet worden.

De kans op zulke complicaties is niet erg groot, maar hij bestaat wel. De verloskundige of gynaecoloog kan je hierover uitvoerig informeren en adviseren.

Anti-D antistoffen

Als je een Rhesus-negatieve bloedgroep hebt en na week 10 van de zwangerschap een miskraam krijgt, kun je een injectie met anti-D antistoffen krijgen zodat je lichaam geen Rhesus-antistoffen aanmaakt. Je verloskundige kan deze injectie indien nodig verzorgen.

Kun je zelf iets doen?

Naast afwachten is er eigenlijk niets wat je kunt doen bij een miskraam. Een miskraam voorkomen of tegenhouden kan niet, ook niet met rust of medicatie. Het enige wat je kunt doen, is tijdens en na de miskraam veel rust nemen om lichamelijk en mentaal te herstellen. Heb je pijn, dan mag je dit gerust verlichten met pijnstillers (paracetamol of ibuprofen) of warmte (kruik, warme douche).

Na een miskraam is de baarmoedermond overigens vaak nog iets geopend. Wacht daarom even met het gebruik van tampons om geen onnodig risico op infectie te lopen.

Wat kan de verloskundige doen?

Naast het toedienen van anti-D antistoffen, zijn we er ook om je (fysiek en emotioneel) te ondersteunen. Heb je lichamelijke klachten of vragen over je miskraam, dan kun je altijd bij ons terecht. Misschien heb je behoefte aan een extra controle of een luisterend oor. Wij geven je graag de persoonlijke begeleiding en verloskundige zorg die je nodig hebt.

Een miskraam gehad: wat nu

Het vruchtje of lichaam van je kindje bekijken

Wat gebeurt er met je kindje na een miskraam? Als je wilt, kun je via de watermethode je kindje nog even goed bekijken. Je vangt je kindje tijdens de miskraam op, bijvoorbeeld door een kom of bak in het toilet te plaatsen, en spoelt het lichaampje voorzichtig af. Vervolgens kun je je kindje opbaren in koud kraanwater. Een mooie manier om toch nog rustig afscheid te nemen.

Geboorteaangifte na een miskraam

Als de miskraam na een zwangerschapstermijn van 24 weken optreedt, ben je verplicht geboorteaangifte te doen. Wordt het kindje eerder geboren, dan kun je er vrijwillig voor kiezen je kindje aan te geven en laten bijschrijven in het BPG (zie hieronder).

Aangifte van overlijden

Ook de aangifte overlijden is verplicht bij het verlies van een zwangerschap na een zwangerschapstermijn van 24 weken. Daarvoor zal een arts een verklaring schrijven. Ben je je kindje eerder verloren, maar wil je hem of haar wel laten bijschrijven in het Basisregistratie Personen bij de Gemeente? Dat kan, zowel bij moeder als vader. Ook als de miskraam al lang geleden is gebeurd. Wij stellen daarvoor desgewenst een ‘Verklaring van het verlies van het kindje in de zwangerschap’ op.

Begraven of cremeren

Ben je je kindje verloren terwijl je minder dan 24 weken zwanger was, dan heb je de keuze tussen een gezamenlijke crematie via het ziekenhuis of een eigen begrafenis of crematie. Bij een later verlies van de zwangerschap (zwangerschapsduur van 24 weken of meer) moet je het kindje wettelijk gezien begraven of cremeren.

Hoe verwerk je een miskraam?

Lichamelijk herstel

Fysiek herstel je meestal snel na een miskraam. Je kunt nog ongeveer twee weken wat bruine afscheiding hebben of bloed verliezen. Het is verstandig te wachten met vrijen totdat dit voorbij is. Je kunt in principe direct weer zwanger worden na een miskraam. Veel mensen kiezen er echter voor te wachten tot ze weer voor het eerst menstrueren (ca. 4 tot 6 weken na de miskraam).

Weer zwanger na een miskraam? Misschien ben je wat ongeruster. Zo rond de 7 à 8 weken kun je een echo laten maken. Is hier een kloppend hartje zichtbaar, dan gaat het hoogstwaarschijnlijk goed met je zwangerschap. De kans dat de nieuwe zwangerschap goed verloopt is bovendien veel groter.

Omgaan met een miskraam

Mentaal herstel na een miskraam kan moeilijk zijn. Je hebt een enorme tegenslag gehad en voelt je waarschijnlijk erg verdrietig, teleurgesteld en misschien zelfs hopeloos of depressief. Een dalende hormoonspiegel kan bovendien huilbuien en stemmingswisselingen veroorzaken. Iedereen reageert anders op het verlies.

Wat belangrijk is, is dat je rustig de tijd neemt om je emoties en gedachten te verwerken, hoe dat er voor jou ook uitziet. Aarzel ook niet om te uiten hoe je je voelt met anderen: of dit nu mensen in je omgeving zijn of professionele hulp.

Behoefte aan een gesprek? Bespreek jouw vragen en zorgen gerust tijdens een consult of spreekuur met de verloskundige. We geven je graag advies en ondersteuning rondom de miskraam en kijken samen hoe je weer gezond zwanger kunt worden in de toekomst.

Meer lezen en luisteren

• Wat is een miskraam? – deverloskundige.nl
• Brochure ‘Een miskraam, wat nu?’
• Podcast Zwanger & Zo, ‘Het verlies van een prille zwangerschap’
• ‘Als je zwangerschap misloopt’ – M. van Buren, W. Braam
• ‘Tussen iets en niets, omgaan met het verlies van een prille zwangerschap’ – Spitz, M. Keirse en A. Vandermeulen
• ‘Als je je kindje verliest in de zwangerschap’ – Miriam van Kreij
• ‘Soms gaat het mis’ – Ann Oakley